Diğer adları : İnsan kalsitonini Tirokalsitonin
Resmi adı : Kalsitonin

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
C-hücre hiperplazisi ve medüller tiroid kanserin tanı ve takibine yardımcı olmak, MEN 2 (çoklu hormonal neoplazi tip 2) riski altında olanları taramak için kullanılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Doktorunuz, medüller tiroid kanseri olduğunuzdan kuşkulandığında veya medüller tiroid kanser için tedavi görmekteyseniz veya aile üyelerinden birinde medüller tiroid kanseri veya MEN2 varsa bu test yapılır.

Gerekli Numune Nedir?
Bir kol damarınızdan alınan kan numunesi kullanılır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Test için hazırlık yapılması gerekmemektedir.

Ne test edilmektedir?
Bu test kandaki kalsitonin miktarını ölçmektedir. Kalsitonin tiroid içinde C- hücreleri denilen özel hücrelerin ürettiği bir hormondur. İnsan vücudu içinde kalsitoninin nasıl etki ettiği belli olmamakla birlikte kandaki kalsiyum düzeylerinin düzenlenmesinde rol oynar ve kemiğin parçalanmasını (emilimini) önler. Tiroid, boğazımızda ana soluk borusuna dayanmış, küçük kelebek şeklinde düz olarak yatan bir organdır. Metabolizmanın, kontrolünde başlıca rolü olan tiroksin (T4) ve tiriodotiroksinin (T3) gibi hormonların üretiminde görev alır. Her ikiside nadir görülen C-hücre hiperplazisi ve medüller tiroid kanserinde aşırı miktarlarda kalsitonin üretilmektedir. C-hücre hiperplazisi iyi huylu bir hastalık olup ilerleyerek medüller tiroid kanserine dönüşebilir veya dönüşmeyebilir. Medüller tiroid kanseri ise kötü huylu bir oluşum olduğu gibi tiroid ötesine yayılabilir ve erkenden farkına varılmazsa tedavi edilmesi zorlaşabilir.

Medüller tiroid kanseri olgularının yaklaşık % 75-80’i tek tek olgular şeklinde olmasına rağmen takriben % 20-25’i RET genindeki kalıtsal ve MEN-2 ‘ye (çoklu hormonal neoplazi tip 2) yol açan bir mutasyonla ilişkilidir. MEN 2, medüller tiroid kanseri ve feokromositoma gibi birkaç hastalıkla ilişkili bir sendromdur. Değişikliğe uğramış RET geni kalıtsal olarak otozomal baskın geçişli bir gendir. Anneniz veya babanızdan mutasyona uğramış geninden yalnızca bir kopya almanız medüller tiroid kanseri geliştirme riskinin büyük ölçüde artmasına neden olur. Tek tek medüller tiroid kanseri olgularının çoğu hastalar 40’lı veya 50’li yaşlarda iken gelişmektedir. Kadınlarda daha yaygın olmasına rağmen kalıtsal şekli her iki cinsi eşit derecede etkilemekte olup genç yaşta ortaya çıkabilmektedir.

Test için numune nasıl toplanır?
Bir kol damarından iğneyle alınan kan numuneleri kullanılır.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Test için hazırlık yapılması gerekmemektedir.

Nasıl kullanılır?
Kalsitonin testi, C- hücre hiperplazisinin ve medüller tiroid kanserinin tanısını koymaya yardımcı olmak, tedavinin etkinliğini değerlendirmek ve hastaları nüks açısından takip etmek için kullanılır. Ayrıca, ailelerinde MEN 2 (çoklu hormonal neoplazi tip 2) hastası olan kişileri medüller tiroid kanseri açısından taramak için kullanılır.

Yalnızca kalsitonin ölçümleriyle karşılaştırıldığında uyarı testleri daha duyarlı testlerdir. Uyarı testi başlangıçta bir kan numunesi almayı, daha sonra hastaya damar içinden kalsiyum veya pentagastrin vererek kalsitonin üretimini uyarmayı kapsar. Daha sonra birkaç dakika içinde birden fazla sayıda kan numunesi toplanarak uyarının etkisi ölçülür. Erken evre C-hücre hiperplazisi ve/veya medüller tiroid kanser hastalarının kalsitonin değerleri bu test sırasında genellikle çok yüksek düzeylere çıkacaktır.

Ne zaman istenir?
C hücre hiperplazisi veya medüller tiroid kanseri olduğunuzdan kuşkulanıldığında kalsitonin düzeylerinin belirlenmesi istenebilir. Siz ve doktorunuz boynunuzun ön tarafında bir yumru veya şişliğin farkına varabilir.

Aşağıdaki rahatsızlıklardan da yakınabilirsiniz:

Boğaz ağrısı veya boynun ön tarafında ağrı
Sesinizde değişiklik, ses kısıklığı
Yutma veya soluma zorluğu
Soğuk algınlığıyla ilişkili olmayan inatçı öksürük
Güncel bir çalışma da tiroid nodülleri olan hastaların hepsinde cerrahiden önce kalsitoninin ölçülmesini önermiş olmasına rağmen klinisyenlerin tümü aynı düşüncede değildir. Klinik kuşkular devam etmesine rağmen hastanın kalsitonin düzeyleri normal veya belirsizse, uyarı testleri istenebilir. Bu testler, mümkün olduğu kadar erken evrede medüller tiroid kanseri veya C-hücre hiperplazisi saptamak için genç yaşta başlamak üzere düzenli aralıklarla MEN 2 hastalarının aile üyelerine uygulanabilir. Medüller tiroid kanseri nedeniyle tedavi edilen hastalarda tedavinin etkinliği ve nüksleri takip için genellikle kalsitonin testi istenecektir.

Test sonucu ne anlama gelir?
Kalsitonin düzeylerindeki artış aşırı miktarlarda kalsitonin üretilmekte olduğu anlamına gelir. Anlamlı derecede yükselmiş kalsitonin düzeyleri C -hücre hiperplazisi veya medüller tiroid kanserinin iyi bir göstergesi olmakla birlikte doktorunuz, tanıyı koymak için tiroid biyopsisi, taraması ve ultrasonografisi gibi başka prosedürlerden de yararlanacaktır.

Medüller tiroid kanserinin başarılı tedavisiyle (tiroid bezinin sıklıkla diğer çevre dokularla birlikte çıkartılması) kalsitonin düzeyleri genellikle çok düşecektir. Değerler zaman geçtikçe düşük seyrederse tedavinin etkili olması muhtemeldir. Bazı olgularda kalsitonin değerleri düşecek olmasına rağmen tedaviden sonra orta derecede yüksek düzeyde devam edecektir. Bu tespit bir miktar kalsitonin üreten dokunun kaldığı anlamını taşır. Doktorlar kalsitonin düzeylerini takip edecek ve zamanla oluşacak artışları gözleyecektir. Kalsitonin düzeyleri yükselmeye başlarsa muhtemelen medüller tiroid kanseri nüksetmektedir.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Medüller tiroid kanser ve C-hücre hiperplazisinde, kalsitonin düzeyleri yükselmiş olduğu halde diğer tiroid testleri (örn: T4, T3 ve TSH) genellikle normaldir. Akciğer kanserleri, insulinomalar ve VIPomalar denilen başka pankreas tümörlerinde de kalsitonin düzeyleri yükselebilmektedir.

Rutin tarama testi olarak niçin kalsitonin testi yapılmamaktadır ?
C-hücre hiperplazisi ve medüller tiroid kanseri toplum genelinde kalsitonin taraması yapmaya değmeyecek kadar seyrek görülmektedir.

Tiroid bezim çıkartılırsa kalsitonininimi yerine koymam gerekecek mi?
Gerekmez. Vücut kalsitoninsiz de işlev görebilir. Ancak metabolizmanızı düzenlemek için başka tiroid hormonlarını da (genellikle T4) almanız gerekecektir.

Besin katkısı olarak kalsitonin kullanılır mı?
Kullanılır. Ancak tamamen farklı bir bağlamda kullanılır. Çok yüksek dozlarda verildiğinde kemiğin parçalanmasını (emilimi) önlediğinden bazen kalsitonin osteoporozu olan kişilere ilaç olarak verilmektedir.Kemik yoğunluğunu normal seviyede tutmaya yardımcı olduğu gibi kemik ağrısını giderici etkisi de vardır.

Kaynakça : labtestsonline