Diğer adları : 24 saatlik idrar proteini İdrar total proteini İdrar protein ve kreatinin oranı İPKO
Resmi adı : İdrar Proteini

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
İdrarda ki fazla proteini saptamak ve böbrek fonksiyonlarını izleyip böbrek hasarını hesaplamada kullanılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Daha önceden idrarda protein pozitif saptanan kişilerin rutin muayenesinin bir parçasıdır, veya böbreği sıkça etkileyen bir hastalık varsa istenir.

Gerekli Numune Nedir?
Rastgele idrar veya 24 saatlik idrar; bazen gece ve gündüz örnek ayrı toplanır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Hayır

Ne test edilmektedir?
İdrar proteini testi idrarla atılan protein miktarını ölçer. İdrar proteini testinin bir çok çeşidi vardır. Normal idrar tahlininin bir parçası olarak stik yöntemi ile ölçülen yarı kantitatif yöntemde, random idrar kullanılır. 24 saatlik idrarda ise 24 saat boyunca atılan protein miktarı ölçülür. Rastgele idrardaki protein miktarı, protein ve kreatinin oranı olarakta raporlanabilir. Yetişkinlerde 24 saatlik idrar toplamak çok sıkıcı, çocuk ve bebeklerde ise zor olabilir, bu yüzden rastgele idrarda protein-kreatinin oranı testi, 24 saatlik testin yerini alabilir. Kreatinin kas metabolizmasının bir ara ürünüdür ve normalde sabit bir oranda oluşur. Rastgele idrarda protein ile aynı zamanda kreatinin ölçümü yapılıp çıkan protein/kreatinin oranının doğruluğu 24 saatlik idrarın protein miktarına yaklaşır.

Albümin karaciğerde üretilen bir proteindir ve kan protein miktarının %60 ını oluşturur. Geri kalanı immünoglobulinleri içeren globulinlerden oluşur. Proteinler genelde idrarda bulunmaz. Böbrekler (kaburgaların altında vücudun arka kısmında iki organ) kanı filtreler,atıkları uzaklaştırır ve onları idrarla vücut dışına atar. Eğer böbrek fonksiyonları normalse bu proteinler tutulur ve kana geri döner . Bununla beraber eğer böbrekler hasar görürse filtrelemede daha az etkili olur ve idrarda saptanabilir miktarda protein bulunmaya başlar. İlk önce küçük moleküllü albüminler saptanır. Eğer hasar devam ederse saptanan protein miktarı artar ve globülinlerde kaybedilmeye başlarlar.

Proteinüri, diyabet , hipertansiyon gibi hastalıklarda kronik hastalıklarda sıkça görülür, artan protein miktarı böbreğe hasar verir .Erken dönem böbrek hasarında hasta genelde asemptomatiktir. Eğer hasar ilerlerse veya protein kaybı artarsa hastada ödem (sıvı retansiyonu ve şişme), kısa nefes alış,mide bulantısı,ve halsizlik gibi semptomlar ortaya çıkar. Fazla protein yapımı ile giden multiple myelom gibi hastalıklar da proteinüriye sebeb olabilir. Diyabet ve hipertansiyon gibi hastalıklarda idrarda albümin görülmesi (albüminüri) böbrek hasarının sensitif bir belirtecidir. Bundan dolayı doktor idrarda total protein yerine spesifik olarak albümin isteyebilir. (mikroalbümine bakınız)

Test için numune nasıl toplanır?
Temiz bir kaba rastgele bir idrar örneği doldurulur. 24 saatlik idrar için 24 saatlik tüm idrar toplanır. Bu sürede idrarın soğutulması önemlidir. Toplayıcı kabın içinde koruyucu madde olmamalıdır

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Hayır. Test hazırlığına gerek yok.

Nasıl kullanılır?
İdrar proteini idrardaki protein miktarını saptar ve böbrek fonksiyonlarını izlemek ve erken dönem böbrek hastalıklarını ve böbrek hasarını saptamak için kullanılır. Normal idrar tahlilinde stik yöntemi ile idrar proteinine rutin olarak bakılır. Normal populasyonu idrar proteini yönünden taramak için kullanılabilir. Eğer idrarda az veya orta seviyede bir protein saptanırsa daha sonra idrar tahlinde stik ile protein miktarı takip edilebilir. Eğer birinci sefer yüksek miktarda protein idrarda saptanır ve ikinci idrarda da bu olay devam ederse doktor 24 saatlik idrarla takibine devam edebilir. Stik testi ile primer olarak albümin hesaplandığından doktor albümin hariç bir protein artışından şüphelenirse 24 saatlik idrarda protein isteyebilir.

İdrarda protein testi doktora idrarda protein bulunduğunu söylesede proteinüriye sebeb olan tipi söylemez. Doktor sebebi arştırmak isterse serum ve idrar elektroforez testi isteyebilir. Bu özellikle multiple myelom gibi anormal protein artışı olduğu durumlarda doğrudur. Kanda albümin ve total protein seviyelerine bakmak için Kapsamlı Metabolik Panel testi isteyebilir ve karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını hesaplayabilir. Böbrek hasarı veya hastalığı düşünülüyorsa ayrıca organ görünümünü değerlendirmek için görüntüleme testleride istenebilir.

Eğer bir çocukta stik testi ile idrarda anlamlı ve devamlı bir süreçte protein saptanıyorsa protein-kreatinin oranına bakılabilir.Çocuklarda (ve yetişkinlerde) bazen böbrek disfonksiyonu olmadan geçici proteinüri olabilir veya geceleri gündüzden daha fazla idrara protein salınımı olur. Eğer proteinürinin miktarı zamanla değişiyorsa doktor aralıklarla idrar taraması yapabilir.

Bilinen bir böbrek hastalığı veya hasarı olan hastalarda 24 saatlik idrarda protein veya rastgele idrarda protein-kreatinin oranından herhangi biri istenebilir. Stikle idrarda protein ve/veya protein-kreatinin oranı düzenli olarak böbrekleri etkileyebilecek ilaç kullanan hastaların takibi için kullanılabilir.

Ne zaman istenir?
Stik ile protein testine sıklıkla normal idrar tahlili sırasında bakılır. Bu rutin muayenelerde, gebe takibinde, üriner sistem enfeksiyonlarından şüphelenince, hastane kabul sırasında, veya doktor böbrek fonksiyonlarını görmek istediğinde yapılır. Ayrıca daha önceki stik testinde pozitif çıkan proteinin devam edip etmediğine bakmak için yapılabilir.

24 saatlik idrarda protein testi eğer stik testi ile yüksek miktarda protein saptanırsa bir takip testi olarak kullanılabilir. Stik testi primer olarak albümini ölçtüğü için stikle idrarda düşük miktarda protein saptanırsa ve doktor albümin harici proteinlerinde atılabileceğini düşünürse 24 saatlik idrarda protein testi isteyebilir.

Doktorunuz proteinürininizin sebebini teşhis ettiğinde, ayrıca tam olarak hangi proteinlerinlerin atıldığını ve ne kadar atıldığını tespit etmek için idrarda protein elektroforezi ister. Kandaki proteinlerin anormal üretildiğinden şüphelenildiği durumlarda serumda protein elektroforezi istenir. Kan üre azotu (BUN) ve kreatinin gibi kan testleri böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için istenebilir ve total protein ve albümin gibi testler ise kan proteinlere bakmak için istenir.

Doktorunuz dipstick idrar testinde sürekli protein testi pozitif olan çocuklarda rastgele bir idrar örneğinde proteininin kreatininine oranı isteyebilir. Böbrek hastalığı veya hasarı olan hastaların takibinde kullanılabilir. Bir ilacın böbrek fonksiyonlarını nasıl etkilediğini saptamak için rastgele idrar örneğinde dipstick idrar proteini ve/ veya proteininin kreatininine oranı istenebilir.

Test sonucu ne anlama gelir?
İdrar da protein görülmesi önem arz eder. Böbrek hasarını veya hastalığını gösterebilir ya da enfeksiyon,ilaç kullanımı,ağır egzersiz,fiziksel veya emosyonel strese karşı oluşan geçici bir artış olabilir. Bazı insanlarda gün içinde olurken gece yatarken kaybolabilir (ortostatik proteinüri). Gebelerde artmış protein seviyeleri preeklampsi ile beraber olabilir. Böbrek hasarı oluştuğunda proteinin artış miktarı genellikle hasarın şiddetine bağlıdır, artan protein artan hasara işaret ederken böbrek fonksiyonlarının azaldığını gösterir. Proteinüri bu durumlarla veya hastalıklarla ilişkili olabilir:

Amiloidoz
Mesane Kanseri,
Konjestif Kalp Yetmezliği
Diyabet,
Böbreğe Potansiyel Olarak Toksik Olan İlaç Terapileri,
Goodpasture’s Sendromu, Glomerulonefritler
Ağır Metal Zehirlenmeleri
Hipertansiyon
Böbrek Enfeksiyonları
Multiple Myelom
Polikistik Böbrek Hastalığı
Sistemik Lupus Eritematozis
Üriner Sistem Enfeksiyonları

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
İdrar protein ölçümleri farklı metodlarda farklı performans gösteririr. Örneğin, pozitif bir stik testi idrardaki başka protein kaynaklarından kaynaklanabilir; kan, semen veya vajinal sekresiyonlar gibi. Stik yöntemi primer olarak albümini ölçtüğü için diğer proteinlerin arttığı durumlarda normal olabilir. 24 saatlik idrar 24 saat boyunca olan proteini hesaplar. Eğer 24 saat boyunca ki tüm idrar toplanırsa doğru olur. Protein-kreatinin oranı idrarın toplandığı sırada ki idrardaki protein miktarını gösterdiği için daha doğrudur. Eğer artmış bulunursa protein vardır; eğer negatif ise o sırada ki idrarda ölçülebilir miktarda atılım yoktur.

Evde kendim idrar proteinime bakabilir miyim?
İmkan dahilinde evet. Hastaların idrar proteinlerini izlemelerini sağlayacak stikler mevcuttur ancak doktorunuz böbrek durumunuzu takip ettiği için böyle bir şeye gerek yoktur. ( daha fazla bilgi için Ev Testine ) bkz.

Böbrek hasarı iyileşir mi?
Genelde düzelmez. Böbrek hasarı veya hastalığını erken dönemde saptamanın amacı erken dönemde hasarı minimize etmek ve böbrek fonksiyonlarını uzatmaktır. Eğer saptanan proteinüri idrar yolu enfeksiyonundan kaynaklanıyor ise enfeksiyon iyileşince sıklıkla normale döner,eğer ilaç kullanımına bağlı ise ilaç kullanımı durdurulunca çoğu zaman normale veya normale yakın bir fonksiyona döner.

İdrarda protein kaybı olunca daha fazla proteinli diyet mi almalıyım?
Bu doktorunuzla beraber ele almanız gereken bir durumdur. Eğer çok fazla miktarda protein eksiklği oluşmuşsa buna ihtiyaç olabilir ama alınan her protein böbreklere ekstra stres ekler.

Kaynakça : labtestsonline