Gaitada Gizli Kan Testi Nedir? Ne Anlama Geliyor

Diğer adları : GGK testi Dışkıda gizli kan Guaiak yayma testi İmmünokimyasal GGK testi İmmünoassay GGK testi, iGGK testi, Fekal immünokimyasal test, FİT
Resmi adı : Gaitada Gizli Kan Testi

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Kolon kanseri belirteci olabilecek bir gastrointestinal kanamanın taraması için yapılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Kolon kanseri taramasında rutin muayenenin bir parçası olarak yapılır. Birçok organizasyon 50 yaşından sonra her yıl bu taramayı önermektedir.

Gerekli Numune Nedir?
Bir veya daha fazla gaita örneği

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Gaitada Gizli Kan (GGK) testi için örnekleri toplamaya başlamadan önce doktorunuz birkaç gün süre ile kullandığınız bazı ilaçlara ara vermenizi ve diyetinizde bazı kısıtlamalar yapmanızı söyleyebilir.

Ne test edilmektedir?
Gaitada gizli kan (GGK) testi gaitada gözle farkedilmeyen gizli kan olup olmadığını kontrol eder. GGK testi gastrointestinal sistem (GI) boyunca normal olarak kaybedilen az miktar kanı göstermez. Pozitif GGK testi sonucu, GI sistemden anormal derecede yüksek miktarda kanın kaybedildiğini gösterir.

Test için numune nasıl toplanır?
Gaitada gizli kan testi için genellikle birbirini izleyen üç gün boyunca üç farklı zamandaki gaita örnekleri ayrı ayrı toplanır. Her bir gaita örneği temiz bir kapta toplanır. Örneğe idrar ya da suyun bulaşmasını önlemek gerekir.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
GGK testi için birçok metod vardır. Bunlardan ikisi Guaiac yayma metodu (gGGK) ve immunokimyasal metoddur (iGGK). Teste hazırlık kullanılacak metoda göre değişiklik gösterir. Testi yaptıracağınız laboratuvar ile iletişime geçmeniz önemlidir.

gGGK metodunu kullanılması durumunda diyet, ilaç kullanımı ve diş ile ilgili kısıtlamalar vardır.
gGGK testleri gastrointestinal (GI) sistemdeki herhangi bir kanı tespit eder. Bu yüzden GI sisteme herhangi bir şekilde kanın girmesini önleyen adımlar atmanız testin kalitesini artıracaktır. Dişeti hastalığından dolayı ya da dişle ilgili işlemlerden sonra kanayan dişetlerinden gelen kan bu testlerle tespit edebilir. Aspirin gibi ilaçların kullanımıyla başlayabilen midedeki kanama da bu testler tarafından tayin edilir. Bundan dolayı genellikle gaita örneği toplamaya başlamadan en az üç gün öncesinden aspirin alımından ya da dişle ilgili bir işlemden kaçınmanız tavsiye edilir.

Guaiak temelli gGGK testi, pozitif testte renk değişimi oluşturan kimyasal bir reaksiyona dayanır. Kırmızı et, brokoli, turp, karaturp gibi yiyecekler; kolşisin ve yükseltgenler (iyot ve borik asit gibi) gibi ilaçlar aynı kimyasal reaksiyonu başlatabilir ve kan olmasa bile testin pozitif görünmesine neden olabilirler (yanlış pozitif sonuç). Diğer yandan C vitamini kimyasal reaksiyonu ve kan olduğu zaman oluşması gereken renk değişimini engeller (yanlış negatif sonuç)

Doktorunuz veya laboratuvar uzak durmanız gereken yiyeceklerin ve kullanmamanız gereken ilaçların listesini verebilir. Herhangi bir ilacı kesmeden önce, ilacı kesmenin güvenli olduğundan emin olmak için doktorunuzu bilgilendirin.

İmmünokimyasal metodlar için, diyet veya ilaç kullanımı ile ilgili kısıtlamalar yoktur ve dişle ilgili işlemlerden kaçınmak gerekmez. Test, sadece alt GI kanalındaki (kalın bağırsak) kanı saptar.

Nasıl kullanılır?
GGK testinin başlıca kullanım yeri erken dönem kolon kanseri taramasıdır. Gaitada bulunan kan erken kanserin tek belirtisi olabilir. Kanser erken tespit edildiği taktirde tedavi edilebilme ihtimali artar. GGK testi kanserin teşhisine yönelik değildir; kanamanın kaynağını bulmak için ileri araştırmanın yapılması gerekir çünkü kan diğer gastrointestinal problemlerin de göstergesi olabilir.

GGK testinin ikincil kullanımı aneminin (kansızlık) nedenini bulmaktır. Mesela kanayan bir ülserden kan kaybı olabilir. Eğer yorgunluk, düşük hemoglobin ve hematokrit ve/veya çok koyu renkli gaita gibi aneminin belirti ve bulguları varsa doktorunuz GGK testini isteyebilir.

Ne zaman istenir?
Gaitada gizli kan testleri çoğunlukla rutin muayenenin parçası olarak yapılır. Testler esas olarak kolon kanserinin erken teşhisi için tarama amacıyla kullanılır. 50 yaşından sonra yıllık olarak yapılması önerilir. Ayrıca doktorunuz aile hikayesine dayanarak sizi farklı da yönlendirebilir. Test uygulanan kişilerin çoğu asemptomatiktir yani hiçbir şikayeti yoktur.

Doktorunuz gastrointestinal sistem kaynaklı bir kanamanın neden olabileceği açıklanamayan bir anemiden şüphelenirse de GGK testini isteyebilir.

Test sonucu ne anlama gelir?
GGK testi normalde negatiftir. Pozitif test sonucu, doktorunuza gastrointestinal kanalda bir yerlerde anormal bir kanamanız olduğunu gösterir. Bu kan kaybına ülserler, divertikulozis, kanayan polipler, inflamatuvar bağırsak hastalığı, hemoroidler, kanayan bir dişeti veya burun kanaması nedeniyle yutulan kan veya da bening veya kanseröz bir tümör sebep olabilir. Polip veya tümör gibi lümene (bağırsaktaki boş alan) çıkıntı yapan herhangi bir şey gaitanın kanaldan geçmesiyle sürtünmeye sebep olur ve sonuç olarak ara ara kanama olasılığı oluşabilir. Genellikle, bu az miktar kanama erken kalın bağırsak kanserinin ilk ve bazen de tek bulgusu olabilir. Bu da GGK testini önemli bir tarama testi yapar.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Özellikle polipler ve tümör kaynaklı kanamalar aralıklı olduğundan kan tüm gaita örneklerinde aynı oranda bulunmaz. Üç farklı günde alınan üç örnek, aralıklarla olan kanamayı yakalama şansını artırır.

Evde yapılan test yeterince iyi midir?
Klozetin içine konularak bakılan ev testleri oldukça duyarlı olmalarına rağmen, doktorunuz gGGK testini ya da immünokimyasal GGK testlerinden birini tercih edebilir.Gözlenen renk değişimi gözlemcinin yorumuna bağlı olduğundan profesyonel laboratuarlara gönderilen testler daha güvenilirdir.Bazen zor algılanabilen bir renk değişimini yorumlamada sağlık personeli pek çok hastadan daha deneyimlidir ve de yanlış negatif ve yanlış pozitif sonuçların kaynaklarına daha aşinadır.

Pozitif GGK testi sonucunu hangi aşamalar takip eder?
GGK testinden önce veya sonra dijital rektal muayene yapılabilir. Pozitif olan GGK testi sonucunda şunlar yapılabilir:

Sigmoidoskopi: Işıklı bir cihaz ile polipler gibi anormallikleri görüntülemek amacıyla yapılan rektum ve kalın bağırsağın alt kısımlarının muayenesi ;
Kolonoskopi: Rektum ve tüm kalın bağırsağın detaylı muayenesi;
Çift kontrast baryumlu lavman: Kalın bağırsak ve rektumun bir dizi röntgeni

Kolorektal kanseri için gaita örneğinde bakılan başka test var mı?
Evet. Gaita DNA (sDNA) testi mevcuttur. Test, gaitaya dökülen kanser hücrelerindeki DNA’nın bazı değişimlerini tayin edebilir. Çalışmalar testin kabul edilebilir bir duyarlılığı olduğunu göstermiştir. Buna karşın kolorektal kanserinin tüm tiplerini teşhis edemez.


Kaynakça : labtestsonline

Özel Başak Tıp Merkezi - Cilt (Deri) kanseri nedir? Cilt kanseri belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? - Rahim (Uterus) kanseri belirtileri nelerdir? - Mesane kanseri nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? - Kolon (Bağırsak) kanseri nedir? Kolon kanseri belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? - Böbrek kanseri nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? - ALS hastalığı nedir? Belirtileri ve süreci - Lösemi (Kan kanseri) nedir? Belirti ve tedavi yöntemleri nelerdir? - Çocukların yaz tatili sevincini arttıracak etkinlikler! - En iyi dostlarımız evcil hayvanlar -