DHEAS Testi Nedir? Ne Anlama Geliyor

Diğer adları : DHEA-SO4 DHEA Sülfat
Resmi adı : Dehidroepiandrosteron Sülfat

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
DHEAS düzeylerinin normal olup olmadığını belirlemek böbrek üstü bezi fonksiyonlarının değerlendirilmesine yardımcı olmak için bu test yapılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Yüz ve vücudunda aşırı kıllanma (hirsutizm), akne, âdetten kesilme (amenore) veya kısırlık (infertilite), gibi belirtileri olan, ergenlik çağına çok erken giren erkek çocukta (puberta prekoks) veya erilleşme (virilizasyon) belirtileri gösteren kız çocukta bu test yapılır.

Gerekli Numune Nedir?
Bir kol damarınızdan alınan kan numunesi kullanılır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Test için hazırlık yapılması gerekmemekle birlikte kadınlar testin zamanlaması hakkında doktorlarıyla konuşmalıdır Doktor âdet döneminizin bir hafta öncesi veya sonrasında numune toplanmasını isteyebilir.

Ne test edilmektedir?
Dehidroepiandrosteron sülfat (DHEAS) hem erkek hem de kadınların kanında var olan hormonudur (androjen). Ergenlikte erkek ikincil cinsiyet özelliklerinin gelişmesinde bir rol oynamaktadır. Vücutta testosteron ve androstenedion gibi daha güçlü androjenlere metabolize olabilir veya kadınlık hormonu östrojene dönüştürülebilir. DHEAS, böbrek üstü bezlerinin dış katrmanı (kabuğu) tarafından üretilir. Kadınların yumurtalıkları ve erkeklerin testisleri de az miktarda bu hormonu üretmektedir. DHEAS salgılanması hipofiz hormonu, adrenokortikotropik hormon (ACTH) ve diğer hipofizer faktörler tarafından kontrol edilmektedir.

DHEAS başlıca böbrek üstü bezleri tarafından üretilmekte olduğundan böbrek üstü bezi işlevlerinin yararlı bir belirtecidir. Böbrek üstü bezi tümörleri, kanserleri ve hiperplazisi aşırı DHEAS üretimine yol açabilmektedir. Erişkin erkeklerde yüksek düzeylerin farkına varılamamasına rağmen amenore (âdetten kesilme) ve görünür erilleşme (virilizasyon) belirtilerinin oluşmasına yol açabilmektedir. Bu değişikliklerin şiddet derecesi değişebildiği gibi aşağıdakileri de içerebilmektedir:

daha kalın bir ses
hirsutizim
erkek tipi kellik
kassal yapı
akne
Adem elmasında genişleme
Çocuklarda aşırı derecede yüksek DHEAS düzeyleri erkek çocuklarda vaktinden önce ergenleşme, cinsiyeti belirsiz dış üreme organları, vücutta aşırı kıllanma ve kızlarda anormal âdet dönemlerinin oluşmasına neden olabilmektedir.

Test için numune nasıl toplanır?
Bir kol damarından alınan kan numunesi kullanılır. Alternatif olarak özellikle çocukların parmak uçlarından kan numunesi alınır. Bu işleme sıklıkla “parmak delme” denir.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Test için hazırlık yapılması gerekmemektedir. Kadınlar doktorlarıyla testin zamanlamasını konuşmalıdır. Doktor, kadının âdet döneminden bir hafta önce veya sonra numunenin alınmasını isteyebilir.

Nasıl kullanılır?
Rutin olarak DHEAS düzeyleri ölçülmemektedir. DHEAS testinin kullanılmasını gerektiren yakınmalarınız olmadıkça belki hiçbir zaman DHEAS testi size yapılmayacaktır. Böbrek üstü bezi fonksiyonunu değerlendirmeye,ayrıca, böbrek üstü bezlerinin neden olduğu androjen salgılayan hastalıkları, yumurtalıklar veya testislerden kaynaklanan hastalıklardan ayırt etmeye yardımcı olmak için DHEAS, testosteron ve birkaç başka androjen testleri istenir. Adrenokortikal tümörler (böbrek üstü bezi dış katmanındaki tümörler), böbrek üstü bezi kanserleri ve böbrek üstü bezi hiperplazisine (konjenital (doğumsal) veya erişkin başlangıçlı olabilir) tanı koymaya ve bu hastalıkları yumurtalık tümörleri ve kanserlerinden ayırmaya yardımcı olmak için DHEAS ölçülebilir.

Polikistik over sendromu (PKOS) tanısı koymaya, infertilite, amenore ve hirsutizmusun diğer nedenlerini dışlamak için FSH, LH, prolaktin, östrojen, ve testosteron gibi hormonlarla birlikte sıklıkla DHEAS düzeyleri de ölçülmektedir..

Genç kızlarda virilizasyon ve genç erkeklerde vaktinden önce ergenleşmenin nedenini araştırmak ve tanı koymak için DHEAS düzeylerinin ölçümü istenebilir.

Ne zaman istenir?
Aşırı (çok seyrek olarak yetersiz ) androjen üretiminden kuşkulanıldığında ve/veya doktorunuz böbrek üstü bezi fonksiyonunuzu değerlendirmek istediğinde diğer testlerle birlikte DHEAS testi de istenebilir.

Kadın hasta: hirsutizm (aşırı kıllanma), alopesi (kellik), amenore (âdetten kesilme), infertilite (kısırlık), akne, artmış kaslı yapı ve memelerde küçülme gibi belirtilerle geldiğinde DHEAS düzeyi ölçülebilir. Genç kızda aşırı kıllanma, kalın ses gibi virilizasyon (erilleşme) belirtileri görüldüğünde veya bir kız bebekte klitorisin aşırı derecede büyüdüğü, dişi iç üreme organlarının ise genellikle normal göründüğü cinsiyeti belirsiz dış üreme organları varsa bu test istenebilir.

Genç erkeklerde vaktinden önce ergenliklik belirtileri örneğin kalın ses, pubik kıllanma ve normal ergenlikten çok önce büyümüş penis belirtileri görüldüğünde de DHEAS ölçülebilir.

Test sonucu ne anlama gelir?
Düşük DHEAS düzeyleri böbrek üstü bezi işlev bozukluğuna veya böbrek üstü bezi hormonlarının üretim ve salgılanmasını ayarlayan bir bozukluk olan hipopitüitarizmle ilişkili olabilir. Diğer normal androjen düzeyleriyle birlikte normal DHEAS düzeyleri böbrek üstü bezinin normal işlev gördüğünü veya (daha nadir olarak) mevcut böbrek üstü bezi kanseri veya tümörünün hormon salgılamadığını gösterebilir. Genellikle yumurtalıklarda androjen (birincil olarak testosteron) üretimine bağlı PKOS’da normal DHEAS düzeyleri görülebilir. ,

Yüksek DHEAS düzeyleri bir böbrek üstü bezi kabuğu (adrenokortikal) tümörü, böbrek üstü bezi kanseri veya böbrek üstü bezi hiperplazisini gösterebilir. Yüksek DHEAS düzeyleri spesifik bir durum için tanısal değildir. Bu düzeyler hormon dengesizliğinin nedenini belirlemek için ilave testlerin gerekliliğine işaret ederler.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Her iki cinsiyette de yenidoğanda normal olarak DHEAS düzeyleri yükselmiştir. Doğumdam hemen sonra hemen düşerler, ergenlik sırasında yeniden yükselirler. DHEAS düzeyleri ergen çağdan sonra pik yapar ve daha sonra diğer erkeklik ve kadınlık hormonları gibi yaşlanmayla birlikte azalma eğilimi gösterirler.

DHEA katkıları alan kişilerde kan DHEAS düzeyleri de yükselecektir.

DHEAS düzeyinin ölçümü için niçin benden sabahleyin numune alınması gerekmiyor?
Bazı hormonlar sabahları yükselmekte, bazıları ise gün boyunca yükselip alçalmaktadır. Bazıları ara ara veya aktivite artmasıyla birlikte veya strese yanıt olarak yükselmektedir. Bazı hormonler ayın belli zamanlarında yüksekken diğerleri oldukça sabit düzeylerde kalmaktadır. Bazı hormon testleri için kan numunelerinin alınma zamanı sıklıkla belirlenmiştir. Böylece hormonlar en yüksek ve en düşük düzeylerde oldukları zaman değerlendirilebilir. Ancak DHEAS düzeyleri değişmediğinden kan numuneniz herhangi bir zaman veya günde alınabildiği gibi test sonuçları olumsuz etkilenmeyecektir.

DHEAS düzeyleri yükselmiş herkeste hastalık belirtilerileri bulunur mu?
Mutlaka gerekmez. Erişkin erkeklerde, zaten ikincil erkek cinsiyet özellikleri bulunduğu için DHEAS düzeylerinin ne zaman yükseldiğini belirlemek zorlaşabilir. Bazı etnik gruplara ait kadınlarda (örn: Asyalı kadınlarda) aşırı kıllanma veya akne gibi belirtiler olmaksızın testosteron ve DHEAS düzeyleri yükselmiş olabilir. Ayrıca, mevcut hastalık belirtileri ve şiddet derecelerinin kişiden kişiye değişeceği not edilmelidir.


Kaynakça : labtestsonline

Özel Başak Tıp Merkezi - Cilt (Deri) kanseri nedir? Cilt kanseri belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? - Rahim (Uterus) kanseri belirtileri nelerdir? - Mesane kanseri nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? - Kolon (Bağırsak) kanseri nedir? Kolon kanseri belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? - Böbrek kanseri nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? - ALS hastalığı nedir? Belirtileri ve süreci - Lösemi (Kan kanseri) nedir? Belirti ve tedavi yöntemleri nelerdir? - Çocukların yaz tatili sevincini arttıracak etkinlikler! - En iyi dostlarımız evcil hayvanlar -