Diğer adları: Cu 24-saatlik idrarda bakır Total bakır Seruloplazmine bağlı olmayan bakır Serbest bakır Hepatik bakır
Resmi adı: Bakır (24 saatlik idrarda, kanda total ve serbest bakır, karaciğerde bakır)

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Kan, idrar veya karaciğerdeki bakır miktarını ölçmek, Wilson hastalığının tanısı ve takibine yardımcı olmak ve bazen bakır eksiklikleri veya aşırılıklarını saptamak için bu test yapılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Sarılık, yorgunluk, karın ağrısı, davranış değişiklikleri, titremeler veya doktorunuzun Wilson hastalığı veya nadiren bakır elementi eksikliğine bağlı olabildiğini düşündüğü başka belirtilerin varlığında ve bakırla ilgili bir rahatsızlık için tedavi ediliyorsanız belli aralıklarla bu test yapılır.

Gerekli Numune Nedir?
Bir kol damarınızdan alınan kan numunesi ve/veya 24 saatlik idrar numunesi, bazen karaciğer biyopsi numunesi kullanılır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Test için önceden hazırlık yapmak gerekmemektedir.

Ne test edilmektedir?
Bu test kan, idrar veya karaciğer (hepatik) içindeki bakır miktarını ölçmektedir. Bakır, vücudun enzimlerin bileşimine kattığı gerekli bir mineraldir. Bu enzimler demir metabolizmasında, bağ dokusu oluşumunda, hücresel düzeyde enerji üretiminde, melanin oluşumunda, sinir sistemi ve beyin fonksiyonlarında rol oynamaktadır.

Bakır elementi kabuklu yemişler, çikolata, mantarlar, kabuklu deniz ürünleri, tam tahıllar, kurutulmuş…

Nasıl kullanılır?
Bakır testi birincil olarak Wilson hastalığına tanı koymak için istenmektedir. Doktor Wilson hastalığından kuşkulandığında serüloplazmin düzeyi ile birlikte tipik olarak kanda total ve/veya serbest (bağlı olmayan) bakır testini de isteyecektir. Bu testler anormal veya kesin sonuç vermemişse bakır atılımını değerlendirmek için 24 saatlik idrarda bakır testini veya bakır depolanmasını değerlendirmek için karaciğer (hepatik) bakır testini isteyebilir. Wilson hastalığından kuşkulandığında ATP7B genindeki mutasyonları saptamak için genetik testler de yapılabilir.

Doktor bakır zehirlenmesi, bakır eksikliği veya bakır metabolizmasını engelleyen bir bozukluktan kuşkulandığında hastanın durumunu değerlendirmeye yardımcı olmak için seruloplazmin testiyle birlikte kan ve/veya idrar bakır testleri isteyebilir. Wilson hastalığı, bakır fazlalığı veya eksikliğinin tedavisinde tedavinin etkinliğini takip için bir veya birden fazla sayıda bakır testi istenebilir.

Ne zaman istenir?
Doktor hastada Wilson hastalığı, aşırı bakır depolanması, bakır zehirlenmesi veya bakır eksikliği belirtileri ve bulguları olduğundan kuşkulandığında seruloplazmin testiyle birlikte bir veya birden fazla sayıda bakır testi isteyebilir. Bu belirtiler ve bulgular aşağıdakileri içerebilir:

anemi (kansızlık)
bulantı, karın ağrısı
sarılık
yorgunluk
davranış değişiklikleri
titremeler
yürüme ve/veya yutkunma zorluğu
distoni (kas tonüsü bozukluğu)
Hastanın takibi için belli aralıklarla bir veya birden fazla sayıda bakır testi önerilebilir.

Bakır ve serüloplazmin sonuçları anormal veya kesin değilse bakırın depolanma durumunu daha ayrıntılı araştırmak için bir karaciğer bakır testi önerilebilir.

Test sonucu ne anlama gelir?
Bakır testi sonuçları klinik bağlamda değerlendirilmelidir. Bu düzeyler genellikle seruloplazmin düzeyleri ile karşılaştırılır. Anormal bakır testi sonuçları belli bir rahatsızlık için tanısal değer taşımamakta olup ileri araştırmaları gerektirmektedir. Seruloplazminin bir akut faz reaktanı olması yorumlamayı zorlaştırabilmektedir. İltihaplanma veya ağır enfeksiyonlar olduğunda düzeyler yükselebilmektedir.Gebelik sırasında, östrojen ve doğum kontrol hapları kullanıldığında, hem seruloplazmin hem de bakır düzeyleri yükselmektedir.

Olası test sonuçları:

Kanda düşük bakır düzeyleri ile birlikte idrarda yüksek bakır düzeyleri, kanda düşük seruloplazmin düzeyleri ve karaciğerde yüksek bakır düzeyleri tipik olarak Wilson hastalığında görülmektedir.
Yüksek kan ve idrar bakır düzeyleri ile birlikte normal veya artmış seruloplazmin düzeyleri bakıra aşırı maruz kalmayı gösterebildiği gibi karaciğer hastalığı benzeri bakır atılımını azaltan hastalıklarla da ilişkilendirilebilir. Kronik hastalıklarda karaciğerin bakır içeriği artabilir.
Kan ve idrar bakır düzeylerinde azalma ve kanda düşük seruloplazmin düzeyleri bakır eksikliğine işaret edebilir.
Karaciğer bakır testinin normal çıkması bakır metabolizmasının iyi çalıştığını veya hastanın karaciğerinde bakır dağılımının dengesiz olduğunu ve numunenin hastanın durumunu temsil etmediğini gösterebilir.
Hasta fazla bakır depoları için şelatörlerle tedavi edilmekteyse vücudun bakır depoları azalana kadar 24 saatlik idrar testinde bakır düzeyleri yüksek çıkabilir. Sonunda kan bakır ve 24 saatlik idrarda bakır düzeylerinin normale dönmesi gerekir.

Bakır eksikliği için tedavi edilmekte olan hastada seruloplazmin ve total bakır konsantrasyonları yükselmeye başlarsa, rahatsızlığın tedaviye yanıt verme olasılığı mevcuttur.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Karbamazepin ve fenobarbital benzerin ilaçlar kan bakır düzeylerini yükseltebilmektedir. Romatoit artrit ve bazı kanserlerde düzeyleri artabilmekte ve kistik fibroz gibi çeşitli emilim bozukluklarında düzeyleri azalabilmektedir.

Normal olarak doğumda total serum bakır düzeyleri düşük olup sonraki birkaç yılda yükselir, pik yapar ve daha sonra göreceli olarak stabil bir düzeye iner.

Özellikle 24 saatlik idrar numunesi kullanırken numuneyi dışardan bakıra maruz bırakıp kirletmemeye dikkat edilmelidir. Doktorunuz ve/veya testinizi yapacak laboratuvarla gerekli önlemleri konuşun. İdrar veya kan bakır test sonucu doktorun beklediğinden yüksekse bulguları doğrulamak için testi tekrarlatmanızı isteyebilir.

Herkesin bakır metabolizmasının değerlendirilmesi gerekir mi?
Bakır düzeyleri için genel tarama testleri önerilmediği gibi gerekli de değildir. Enfeksiyonlar veya iltihaplanmalar gibi bakırla ilgili olmayan hastalıkları olan kişilerde bakır düzeyleri geçici olarak yükselebilmektedir.

Kaynakça : labtestsonline