Diğer adları : Apolipoprotein B-100 Apolipoprotein B-48
Resmi adı : Apolipoprotein B

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Aterosklerotik kalp hastalığı geliştirme riskinizi değerlendirmeye yardımcı olmak için kullanılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Eğer sizde veya ailenizde kalp hastalığı ve/veya hiperlipidemi öyküsü var ve doktorunuz kalp-damar hastalığı riskinizi belirlemeye çalışıyorsa bu test istenebilir. Ayrıca bazen hiperlipidemi tedavisini takip için veya nadir görülen Apo B yetersizliğine tanı koymaya yardımcı olmak için kullanılır.

Gerekli Numune Nedir?
Bir kol damarınızdan kan örneği alınır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Hayır. Ancak bu test genellikle aç kalmanız gereken diğer testlerle (örneğin trigliserit) aynı zamanda istendiğinden bu test öncesi sizden 12 saat aç kalmanız istenebilir.

Ne test edilmektedir?
Apo B-100, çok düşük yoğunluklu lipoprotein (VLDL) ve düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) komplekslerinin temel öğesi olan bir proteindir. Apolipoprotein B komplekslerin yapısal bütünlüğünün sağlanmasına yardımcı olur. VLDL ve LDL komplekslerinin bir bölümünü oluşturan suda çözünmeyen lipitlerin ( kolesterol ve trigliseridler gibi) sevkini yönlendirir. Vücudun birçok hücresinin yüzeyinde bulunan reseptörler Apo B’yi tanımaktadır.

Gerçekte apolipoprotein B’nin Apo B-100 ve Apo B-48 olmak üzere iki apolipoprotein türü mevcuttur. Apo B-48, bağırsaklarda oluşturulur. Diyetteki lipitlerin başlangıçta karaciğere sevkinden sorumlu büyük lipoproteinler olan şilomikronların bütünleyici yapısal bir bileşenidir. Karaciğerde vücut lipitleri yeniden paketler ve (karaciğerde yapılan) Apo B-100 ile kombine ederek trigliseridten zengin VLDL’yi oluşturur. Kan dolaşımında lipoprotein lipaz (LPL) denilen bir enzim trigliseridleri VLDL’den ayırarak ilk ve orta yoğunlukta lipoproteinleri (IDL) ve daha sonra düşük yoğunluklu lipoproteinleri (LDL-kötü kolesterol) oluşturur. Her bir VLDL parçacığı bir molekül Apo B-100 içerir. VLDL küçülüp daha çok kolesterolden zengin LDL’ye dönüşürken Apo B-100 muhafaza edilir. Laboratuvar testleri tipik olarak yalnızca Apo B-100’ü ölçmektedir. Apo B-100 sıklıkla Apo B veya basitçe Apolipiprotein B olarak rapor edilmektedir.

LDL ve Apo B-100’ün taşıdığı kolesterol, hücre zarının bütünlüğü, seks ve steroit hormonu üretimi için yaşamsal değer taşır. Ancak fazlalığında LDL arter duvarlarında yağ birikimlerine (plaklar) , kan damarlarının sertleşmesi ve nedbeleşmesine yol açar. Bu ateroskleroz damarları daraltır ve kalp krizi riskini artırır. Lipit profilinin bir bölümü olarak rutinde LDL kolesterol (LDL-C) testi istenir. Genellikle total kolesterol düzeyine göre hesaplanır ve trigliserid düzeyleri yükseldikçe daha az güvenilir bir test haline gelebilir. Bazı laboratuvarlar doğrudan LDL-C düzeylerini ölçecektir.

Apo B-100 düzeyleri LDL-C düzeylerini yansıtabilmektedir. Ancak hesaplanmış LDL-C düzeylerinin aksine Apo B-100 düzeyleri doğrudan ölçülebilir. Birçok uzman LDL-C’ye göre Apo B-100 düzeylerinin aterosklerotik kalp hastalığı riskinin daha iyi bir belirteci olduğunu kanıtlayabilir. Başka yazarlar Apo B-100 ve Apo A-I, Lp(a), ve hs-CRP gibi diğer kardiyak risk faktörlerinin ilaveten yararlı bilgiler sağlayabildiği düşüncesinde değildir.

Test için numune nasıl toplanır?
Bir kol toplardamarından kan örneği alınır.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Apolipoprotein B-100 testi için özel hazırlık yapmak gerekmemektedir . LDL-C, HDL-C ve trigliseridler için yapılan testler gibi aç kalmayı gerektiren testlerle birlikte sıklıkla bu test de istenmektedir. Bu nedenle hastaya sıklıkla bu testten önce 24 saat aç kalması söylenir.

Nasıl kullanılır?
aterosklerotik kalp hastalığı ve koroner arter hastalığı (KAH) geliştirme risklerini belirlemeye yardımcı olmak için diğer lipid testleriyle birlikte Apo B-100 düzeylerine de bakılmaktadır. Toplum genelini tarama testi olarak kullanılmamakla birlikte ailede kalp hastalığı veya hiperlipidemi öyküsü varsa istenebilir. Kişide özellikle trigliserid düzeyleri yükselmişse (LDL kolesterol düzeylerinin doğru olarak hesaplanmasını önleyerek) diğer testlerle birlikte hiperlipideminin nedenini belirlemeye yardımcı olmak için bu test uygulanabilir.

Riskler hakkında ek bilgiler elde etmek ve A/B oranını hesaplamak için bazen doktorlar hem Apo A-I (yüksek yoğunluklu lipoprotein kolesterol [HDL] –“iyi” kolesterolle ilişkili ) hem de Apo-B testlerini isteyecektir.

Ara sıra lipid tedavisinin etkinliğini izlemek için Apo B -100 düzeyleri istenebilir. Aşırı veya yetersiz Apo B-100 üretimine neden olan bir kalıtsal soruna tanı koymaya yardımcı olmak için Ap0 B-100 düzeyleri ölçülebilir.

Ne zaman istenir?
Doktorunuz aterosklerotik kalp hastalığı geliştirme riskinizi değerlendirmeye çalıştığında, özellikle trigliserid düzeyleriniz anlamlı derecede yüksek olduğunda, kendiniz veya ailenizde kalp hastalığı ya veya hiperlipidemi öyküsü varsa diğer lipid testleriyle birlikte Apo B-100 düzeyleri de ölçülebilir. Bazen hiperlipidemi tedavisi görmekteyseniz Apo B-100 düzeyleri takip edilir.

Test sonucu ne anlama gelir?
Yükselmiş Apo B-100 düzeyleri yüksek LDL-C düzeylerine tekabül etmekte olup artmış bir koroner arter hastalığı riskiyle ilişkilidir. Yağdan zengin diyet ya veya LDL’nin kandan LDL’nini atılması yavaşladığında Apo B-100 düzeyleri yükselebilir. Yüksek Apo B-100 düzeylerinin görüldüğü durumlar:

Diyabet, androjenler, beta blokerler, diüretikler, progestinler (sentetik progesteronlar)
İlaç kullanımı:
Ailevi kombine hiperlipidemi ( kolesterol ve trigliseridlerin kanda yükselmesine neden olan kalıtsal bir hastalık )
Hipotiroidizm
Nefrotik sendrom (böbrek hastalığı )
Gebelik (düzeyler geçici olarak yükselir ve doğumdan sonra yeniden düşer)
Lipoprotein üretimini, sentezini ve karaciğerde depolanmasını etkileyen her durumda Apo B-100 düzeyleri azalabilmektedir. Düşük düzeylerin görüldüğü durumlar:

İlaç kullanımı: Östrojen ( menopoza girmiş kadınlarda) lovastatin, simvastatin, niasin ve tiroksin
Hipertiroidizm, Beslenme bozukluğu, Reye sendromu, Siroz
Kilo kaybı
Ağır hastalık
Cerrahi
Abetalipoproteinemi (Apolipoprotein B eksikliği veya Bassen-Kornzweig Sendromu da denilen çok nadir görülen kalıtsal bir bozukluk )
Düşük bir Apo A-I / Apo B-100 (A/B) oranı daha yüksek bir koroner arter hastalığı geliştirme riskine işaret edebilir.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Apo B-100 ve LDL-C’deki artışların bir bölümü LDL reseptörleri kadar kolayca tanınmayan Apo B-100 üretimine neden olan Apo B genindeki mutasyonlara bağlıdır. Bu durum LDL’nin vücuttan atılmasını yavaşlatarak kalp hastalığı riskini artırmaktadır.

Doktorumun Apo B-48 düzeyini ölçmesi gerekir mi?
Araştırmalar şilomikronların (Apo B-48 içeren lipoprotein) rolünü incelemesine rağmen halen Apo B-48’i ölçümü yapmanın herhangi bir nedeni yoktur.

Apo B-100 düzeyini düşürmek için ne yapabilirim?
Diyet ve egzersizde LDL düzeylerini düşüren (ve iyi kolesterol olan HDL’yi yükselten) değişiklikler kalp hastalığı riskinizi de azaltacaktır.

Kaynakça : labtestsonline