Diğer adları : Anjiotensin Dönüştürücü Enzim SACE Anjiotensin Konverting Enzim
Resmi adı : Anjiotensin Dönüştürücü Enzim

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Sarkoidoz tanısını koymaya ve takip etmeye, bu sistemik hastalığı benzer belirtileri olan başka bozukluklardan ayırt etmeye yardımcı olmak için bu test yapılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Deri altında küçük şişlikler oluşturan granülomlarınız, süregelen öksürüğünüz, kızarmış sulu gözleriniz ve/veya sarkoidozu düşündüren diğer yakınmalarınız varsa; veya aktif sarkoidozunuz varsa hastalığın seyrini takip için düzenli aralıklarla bu test yapılır.

Gerekli Numune Nedir?
Koldaki bir venden alınan kan örneği.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Hayır.

Ne test edilmektedir?
Bu test kandaki anjiotensin dönüştürücü enzim (ACE) miktarını ölçmektedir. ACE, kan basıncını düzenlemeye yardımcı olmak için endotel hücreleri tarafından üretilen bir enzimdir. Anjiotensin I’in (aktif olmayan bir protein) anjiotensin II’ye dönüşümünü katalize eder. Anjiyotensin II güçlü bir damar daraltıcı olarak işlev görür. Atardamarların kasılmasına neden olarak geçici olarak daha çok daralmalarına neden olur ve içlerinden geçen kanın basıncını artırır. ACE vücudun her tarafında yapılmasına rağmen özellikle akciğerlerde daha yoğundur.

Bazen granülomların dış kenarlarında bulunan hücreler yüksek miktarlarda ACE salgılar. Granülomlar bağışıklık sistemi hücreleri, iltihap hücreleri ve fibröz dokunun oluşturduğu vücudun her yerinde deri altında küçük tümörlere benzer oluşumlardır. Sıklıkla akciğerleri, ayrıca gözler, deri, sinirler ve kalp gibi diğer beden organlarını etkileyebilen ve nedeni bilinmeyen sistemik bir bozukluk olan sarkoidozun, klasik belirtileridir. Sarkoidoza bağlı granulomlar geliştiğinde sıklıkla kandaki ACE düzeyleri yükselmektedir.

Sarkoidoza ilaveten lepra, aktif histoplazmoz (solunum yollarının bir mantar hastalığı) ve tüberküloz gibi belli bazı enfeksiyonlarda da granulomlar görülebilmektedir. Berilyum, asbest ve silikon gibi tahriş edici zehirli parçacıklara kronik maruziyetin olduğu mesleklerde de granulomlar gelişebilmektedir. Ancak çalışanlara sağlanan korumalarla bu nedenler oldukça seyrek görülmektedir.

Test için numune nasıl toplanır?
Koldaki bir venden alınan kan örneği.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Hayır.

Nasıl kullanılır?
ACE birincil olarak sarkoidoz tanısı koymaya ve sarkoidozu takibe yardımcı olmak için istenir. Sıklıkla sarkoidoza bağlı olabilen veya olmayabilen bir Kronik semptomlar grubunun nedenlerini araştırırken istenir. Aktif sarkoidoz hastalarının % 50-80 ‘inde ACE yükselecektir. Hastalığın aktivitesine göre ACE konsantrasyonları yükselme ve azalma eğilimi gösterirler. Sarkoidozlu hastada başlangıçta yüksek düzeyde ise hastalığın seyrini ve kortikosteroit tedavisinin etkinliğini takip için düzenli aralıklarla ACE istenebilir.

Ne zaman istenir?
Sarkoidoz veya başka bir hastalığa bağlı olabilen granülomlar, Kronik öksürük veya nefes darlığı, kızarık sulanmış gözler ya ya da eklem ağrısı gibi bulgular ve belirtileriniz varsa ACE istenir. Sarkoidozun en çok görüldüğü 20-40 yaşları arasında iseniz bu tespit özellikle doğrudur. Doktorunuz ACE ölçümüyle birlikte sarkoidozla diğer granulomlu hastalıkları ayırt etmek için AFB kültürü veya balgam kültürü (mikobakteriyel ve mantar enfeksiyonlarını saptayabilen testler) gibi testler de isteyebilir..

Size sarkoidoz tanısı konmuşsa ve başlangıçtaki ACE düzeyleriniz yükselmişse zamanla oluşacak değişiklikleri takip için doktorunuz ACE testi isteyebilir.

Test sonucu ne anlama gelir?
Tanı konulacak ortamda ACE düzeyleri yükselmiş, diğer hastalıklar dışlanmış ve sarkoidozla uyumlu klinik bulgulara sahipseniz aktif sarkoidoz olgusu olasılığı mevcuttur. Yüksek ACE düzeyi bulgusu tanının doğrulanmasına yardımcı olur. Ancak yüksek ACE düzeyleri yokluğunda da sarkoidoz mevcut olabildiğinden normal bir ACE düzeyi sarkoidozu ekarte edemez. Hastalık aktif evrede değilse sarkoidozda normal ACE düzeyleri oluşabilmektedir. ACE değerlerinin henüz anormal düzeylere erişmediği erken evre sarkoidozda veya hücrelerin yüksek miktarlarda ACE üretemediği olgularda da bulgular normal olabilir. Kronik sarkoidoz olgularında da ACE düzeylerinin yükselmiş olma ihtimali daha düşüktür.

Tanı konduktan sonra hastalığın seyrini takip için ACE düzeyleri ölçülebilir. Başlangıçta gözlenen yüksek ACE düzeyleri genellikle kendiliğinden veya tedaviyle oluşmuş düzelme (remisyon) ve olumlu bir prognozu gösterir. Diğer taraftan yükselen ACE ya ilerleyen bir erken dönem hastalığı veya tedaviye yanıt vermeyen hastalık aktivitesine işaret edebilir.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
ACE ile anjiyotensin I ‘in anjiyotensin II’ye dönüştürülmesi vücutda normal düzenleyici bir süreçtir. Bu süreç ile hipertansiyon ve diyabet tedavisinde kullanılan ACE inhibitörleri denilen ilaçlar geliştirilmiştir. Bu ilaçlar dönüşüm sürecini engelleyerek kan damarlarını daha fazla geniş ve kan basıncını daha düşük durumda tutulmaktadır. ACE inhibitörleri hipertansiyonun tedavisinde kullanılmakla birlikte ACE kan testleri ile takip edilememektedirler. Ayrıca bu ilaçlar başka nedenlerden dolayı istenen ACE ölçümlerinide etkileyebilmektedirler.

Kan örneğinin ve hiperlipidemik oluşu yanlışlıkla ACE düzeylerini azaltabillir. Aşağıdaki durumlarda da hastalarda da ACE düzeylerinin azaldığı görülebilmektedir:

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
Kistik fibrozis
Amfizem
Akciğer kanseri
Açlık
Steroidal ilaç tedavisi
Hipertroidizm
Aşağıdaki çeşitli hastalıklar ve bozukluklarda ACE’nin orta derecede yüksek düzeylerde olduğu saptanmıştır:

HIV
Histoplazmoz (solunum yollarının mantar hastalığı)
Diyabetus Mellitus(Şeker Hastalığı)
Hipertroidizm
Lenfoma
Alkolik siroz
Gaucher hastalığı (nadir bir kalıtsal lipit metabolizması bozukluğu)
Tüberküloz
Lepra
Ancak bu rahatsızlıklara tanı koymak veya takip için rutin olarak ACE testi kullanılmamaktadır (klinik açıdan kullanışlı oldukları gösterilememiştir).

Sarkoidoz tanısı koymak için başka hangi testler kullanılır ?
Hem sarkoidoz tanısı koymaya hem de organ tutulumunun derecesini belirlemeye yardımcı olmak için çeşitli testler istenebilir. Laboratuvar testleri bir karaciğer paneli, tam kan sayımı ve kalsiyum (kanda ve idrarda yüksek düzeylere erişebilir) tayinini içerebilir. Diğer testler fizik muayeneyi (deri yaraları için), akciğer fonksiyon testlerini (olguların % 90 kadarında sarkoidozla bir miktar akciğer tutulumu olacaktır), bronkoskopiyi ( solunum yolunun iç katmanını gözlemlemek ve akciğerden biyopsiler almak için kullanılan esnek bir tüpü içeriye sokma), göğüs filmini ve galyum sintigrafisini (inflamasyonu değerlendirmek için radyoaktif galyum kullanılır) kapsayabilir. Deri, akciğerler, lenf düğümleri ve bazen karaciğer biyopsilerine ve yine göz muayenesine gerek duyulabilir. Yarık lamba muayenesi denilen bir göz testinden yararlanılabilir.

Sarkoidozun nedenleri nelerdir?
Nedeni iyice anlaşılamamıştır. Bulaşıcı değildir. Bağışıklık sistemini tutan inflamatuar bir hastalıktır. Hem genetik hem de çevresel bir bileşeni mevcuttur. Aynı yörede yaşayan akraba olan ve olmayan kişilerde rapor edilmiştir. Bazı nedenlerden dolayı dünyanın hastalığın pek yaygın olmadığı bir bölgesinden yüksek olduğu yöresine taşınmış olanlar daha yüksek risk altına girme eğilimine sahiptir.

Kaynakça : labtestsonline