Diğer adları : Total Demir Bağlama Kapasitesi DBK Serum Demir Bağlama Kapasitesi Siderofilin
Resmi adı : Total demir bağlama kapasitesi; Doymamış demir bağlama kapasitesi; Transferrin; Transferrin saturasyonu

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Vücudunuzun kanınızdaki demir taşıma kabiliyetini değerlendirmek için bu test yapılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Doktorunuz, vücudunuzda değişik durumlarda ortaya çıkabilen demir fazlalığından veya azlığından şüphe ettiği zaman; karaciğer fonksiyonlarını ve beslenmeyi izlemek istediğinde bu testi ister.

Gerekli Numune Nedir?
Kolunuzdaki bir damardan alınan kan numunesinde çalışılır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Test öncesi 12 saat aç kalınmalıdır. Bu süre içinde sadece su içmeye izin verilir.

Ne test edilmektedir?
Transferrin demire bağlanan ve tüm vücut boyunca taşıyan ana proteindir. Total demir bağlanma kapasitesi (TDBK ), doymamış demir bağlanma kapasitesi (DDBK) veya transferrin saturasyonunun ölçümlerininden, transferrin miktarı hakkında bilgi verir.

Normalde, demir yiyeceklerden emilir ve karaciğerde üretilen transferrin ile vücutta taşınır. Demirin yaklaşık %70’i kemik iliğindeki eritrositlerdeki hemoglobinin yapısı katılır. Artanı dokularda ferritin veya hemosiderin olarak birikir. Transferrinin miktarı karaciğerin fonksiyonuna veya bireyin beslenme durumuna bağlıdır. Normal şartlar altında demir, demir bağlayan proteinlerin 1/3’üne bağlıdır. Diğer anlamı ise 2/3!lük kısım yedekte beklemektedir.

Transferrin testi, TDBK, DDBK ve transferrin saturasyon testleri benzer testlerdir. Kanda demirin bağlanabilme ve taşınabilmesi değerlendirilir ve demir depolarını yansıtır.

TDBK, kandaki proteinlere bağlananibilen toplam demir miktarı olarak ölçülür. TDBK testinin indirekt ölçümleri transferrinin değerlendirilmesinde uygundur.
DDBK testi, transferrinin reserv kapasitesini belirler, transferrinin demir ile doymamış kısmını ölçer. DDBK direkt ölçülebildiği gibi hesaplanabilirde. TDBK– demir = DDBK.
Serum demiri ölçümünde, kandaki demirin neredeyse tamamı transferrine bağlanır. Bu yüzden TDBK ve DDBK hesaplanması gereklidir.
Transferrin saturasyonunun hesaplanmasında (bkz Sık sorulan sorular #2) demir, TDBK ve DDBK test sonuçları kullanılır, transferrinin demir ile doyma yüzdesini gösterir .

Test için numune nasıl toplanır?
Bir iğne yardımıyla koldaki bir toplardamardan alınan kan örneği alınır.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Test öncesi en az 12 saat aç olmalısınız . Sadece suya izin verilir. Sabah alınan örnek tercih edilir.

Nasıl kullanılır?
TDBK sıklıkla demir eksikliği veya fazlalığından şüphe edilen hastalarda serum demir testi ile birlikte analiz edilir. Bu iki test transferrin saturasyonunun hesaplanmasında kullanılır demirin durumunu göstermede demir ve TDBK’ye göre tek başına daha iyi bir göstergedir. Sağlıklı insanlarda transferrinin yaklaşık %20 ile %40’ı demirin taşınmasında kullanılır.

Demir eksikliğinde: demir azalır fakat TDBK artar ve transferin saturasyonu çok düşük olur. Demirin vücutta fazla olması durumu hemokromotozis gibi durumlarda olabilir, kanda demir miktarı yüksek, TDBK ise az veya normal bulunur, transferin saturasyonunda artış olur. DDBK testi TDBK testine bu durumda alternatif olailir.

TDBK ve DDBK gibi alışılmış testlerin yerine transferrin, hastaların karaciğer fonksiyonlarını ve beslenmeyi izlemede kullanılabilir. Transferin karaciğerde yapıldığı için, TDBK ve transferin karaciğer hastalığı olanlarda düşük bulunabilir. Diyette yeterli protein alınamadığı zamanda transferrin düzeyleri düşer ve bu test beslenmenin izlenmesindede kullanılabilir.

Ne zaman istenir?
TDBK veya DDBK, serum demiri ile birlikte istenir, vücudunuzdaki demir miktarını göstermede kullanılır. Eğer bir veya daha fazla test aneminiz olduğuna işaret ediyorsa, özellikle eritrositleriniz mikrositik ve hipokromiktir ve hemoglobin ve hematokrit düzeyleriniz düşüktür.

Anemide en sık görülen belirtiler şunlardır:

Kronik yorgunluk/bitkinlik
Baş dönmesi
Zayıflık
Baş ağrısı
Doktorunuz vücudunuzda normalden çok daha fazla demir olduğundan şüphelenirse veya ailenizde hemokromatozis hikayesi varsa, demir ve TDBK (veya transferin veya DDBK) tetkikleri ile birlikte ferritin testi isteyebilir. Bu test ile kanda demir miktarı artmış ise veya demir depoları artmışsa görülebilir. Demirin vücutta fazla olması durumunda belirtiler kişiden kişiye değişir. Kan ve dokulara demir birikir. Semptomlar aşağıda belirtilmiştir:

Eklem ağrısı
Yorgunluk, zayıflık
Enerji kaybı
Karın ağrısı
Seks gücünde kayıp
Kalp problemleri
Ancak birçok bireyde başlangıçta semptom yoktur.

Demir ve TDBK demir zehirlenmesi vakalarında da istenebilir, örneğin çocuklarda aşırı doz vitamin veya demir içeren preperatların alınması gibi.

Transferrin testi hastanın beslenme durumunu izlemede veya değerlendirmede diğer testlerle örneğin prealbumin gibi testlerle beraber istenir.

Test sonucu ne anlama gelir?
Transferrin testlerinin, TDBK veya DDBK sonuçları genellikle diğer demir testleri ile birlikte değerlendirilir. Demir durumu ile ilişkili birçok hastalıkta, demir testlerinde görülen değişikliklerin bir özeti aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Hastalık Demir TDBK/Transferrin DDBK
%Transferrin

Saturasyon

Ferritin
Demir eksikliği Düşük Yüksek Yüksek Düşük Düşük
Hemokromatozis Yüksek Düşük Düşük Yüksek Yüksek
Kronik Hastalık Düşük Düşük Düşük/Normal Düşük Normal/Yüksek
Hemolitik Anemi Yüksek Normal/Düşük Düşük/Normal Yüksek Yüksek
Sideroblastik Anemi Normal/Yüksek Normal/Düşük Düşük/Normal Yüksek Yüksek
Demir Zehirlenmesi Yüksek Normal Düşük Yüksek Normal
Yüksek TDBK, DDBK veya transferrin genellikle demir eksikliğini belirtir fakat bu testler hamilelikte ve doğum kontrol hapları kullanımında da artar. Düşük TDBK, DDBK veya transferrin ise sizde hemokromatozis, demir birikimine neden olan anemi tipleri, malnutrisyon, inflamasyon, karaciğer hastalığı veya bir böbrek hastalığı olan ve idrarla protein kaybına neden olan nefrotik sendrom varsa görülür.

Transferrin saturasyonu demir eksikliğinde azalır; fazla demir alımında veya demir zehirlenmesi gibi durumlara bağlı olarak demir fazla miktarda olduğunda ise artar.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Hemolitik hastalığı olan insanların kanlarında kırmızı hücrelerin hemolizinedeniyle demir konsantrasyonu artar.

Kan transfüzyonlarıda test sonuçlarını etkiler. Birçok kan transfüzyonu demir yüklenmesine yol açar.

Demir eksikliğinden başka anemiye sebep olan başka şeyler var mı?
Evet, aneminin bir çok sebebi vardır. Ancak demir eksikliği cok yaygındır ve bu nedenle demir testleri sık gerçekleştirilen testlerdir. Eğer demir eksikliği testleri demir eksikliği anemisini dışlıyorsa başka bir anemi araştırmalıdır. Daha fazla bilgi için Anemi dergisine bakınız.

Transferrin saturasyon testi nasıl hesaplanır?
Hesaplama:

Transferrin saturasyonu (%) = (Serum demir düzeyi x 100%) / TIBC

Transferrin düzeyini etkileyen diğer faktörler nelerdir?
Transferrin inflamatuvar süreçte azalan bir proteindir, negatif akut faz reaktanı olarak kabul edilir. Kronik inflamasyon, infeksiyonlar, ve tümörler transferrin düzeyinde değişikliğe neden olabilir.

Kaynakça : labtestsonline